Izzy ydw i (Nhw/Eu) a dw i newydd ddechrau gydag Ynni Cymunedol Cymru fel Swyddog Gweithredu a Datblygu. Dw i’n gyffrous iawn am bosibliadau’r swydd hon. Dw i’n caru dillad (a gwallt) lliwgar, cymysgu gwyddoniaeth a chelf, a threulio amser mewn mannau gwyrdd. Mae gennyf angerdd ddofn am fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd mewn dull sy’n canolbwyntio ar bobl. Dw i wedi gweithio ym meysydd cyfathrebu hinsawdd, ffasiwn cynaliadwy, ymgyrchu ac ychydig o gelf hinsawdd hefyd.
Pryd wnaeth fy niddordeb yn yr hinsawdd ddechrau?
Nôl yn 2014, dechreuais flogio. Dilyn pobl roeddwn yn eu hedmygu ar y we, roeddwn i’n eu gweld nhw’n postio lluniau o’u gwisgoedd, ynghyd ag adolygiadau ar eu blogiau eu hun, felly wnes i benderfynnu mynd ati fy hun. Roedd yn ddull o siarad am fy mywyd, ymarfer ffotograffiaeth, a chael ychydig o allbwn greadigol. Wedyn, o gwmpas 2018, gorffenais fy Lefelau A a glanio yn “y byd go iawn” a deall sut, er fy mod i’n un unigolyn, roeddwn hefyd yn rhan o gyfundrefn lle roedd fy mhrynwriaeth yn cael effaith negyddol ar bobl a’r amgylchedd, a gwnaeth y sylweddoliad hyn fy arwain tuag at fyd fasiwn cynaliadwy ac egwyddorol.
Gwnaeth fy mlog ddod yn rhan i mi ddogfennu fy siwrnai a rhannu syniadau, awgrymiadau a heriau gyda phobl eraill, gan esblygu’n raddol i drafod mwy am newid system, newid hinsawdd, hawliau gweithwyr ac agweddau croesdoriadol i gynaliadwyedd wnaeth arwain at gyfleoedd i weithio gyda Llywodraeth y DU, sefydliadau amgylcheddol, brandiau egwyddorol a mwy ar bob math o brosiectau.
Roedd fy mlog yn tyfu, ac roeddwn yn derbyn mwy o gyfleoedd i ddod yn rhan o gymunedau byd-eang a lleol a newid hinsawdd. Yn ystod y cyfnod hwn, gorffenais BSc mewn Ffiseg gyda Astroffyiseg. Gwnaeth y rhan fwyaf o fy nghyfoedion fynd ymlaen i weithio mewn academia, bancio ac amddiffyn, ond roeddwn i ychydig ar goll ynghylch beth i wneud. Roeddwn i am ddefnyddio fy ngradd mewn ffiseg ond hefyd wir eisiau gwneud gwaith yn mynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd, felly penderfynais mai MSc mewn Ynni Andewyddadwy a Thechnoleg Cynnaliadwy oedd y dewis cywir.
Pam ynni cymunedol?
Dw i ddim yn gwybod pryd clywais am ynni cymunedol am y tro cyntaf, siŵr o fod tra’n ymgeisio am gyrsiau MSc, ond dw i’n gwybod fy mod i wedi eisiau astudio ynni adnewyddadwy er mwyn mynd i’r byd ynni cymunedol. I mi, mae ynni cymunedol yn ddull croestoriadol o weithredu ar yr amgylchedd, sy’n rhoi grym yn nwylo pobl ac yn rhoi arian i gymunedau fynd i’r afael â heriau lleol. Rydym yn byw mewn byd lle mae’r rhan fwyaf o’r system ynni yn nwylo corfforaethau anferthol sy’n parhau i fuddio yn ystod argyfwng ynni, gan wneud biliynau’n fwy, tra bod rhagor o bobl yn byw mewn tlodi tanwydd. Mae nifer o’r cwmnïau hyn yn wedi treulio degawdau’n gwadu’r argyfwng hinsawdd ac yn parhau i wthio am ragor o olew a nwy. Mae diffyg gweithredu’r llywodraeth yn y gorffennol a’r presennol hefyd yn meddwl er bod y DU yn datgarboneiddio, mae graddfa’r newid yn araf iawn o hyd.
Ond does dim angen i’r sefyllfa aros yr un peth, mae ynni yn rhan mor bwysig o fywyd nad yw’r rhan fwyaf o bobl ag unrhyw rheolaeth drosto, mae ynni cymunedol yn un dull o gefnogi pobl i adennill reolaeth. Mae hefyd yn ddull o ddangos i ddiwydiannau a’r llywodraeth sy’n llusgo eu traed “dy’ch chi ddim am wneud y gwaith i ddatgarboneiddio’n ddigon cyflym? Iawn, nawn ni wneud ein hunain” tra’n cadw unrhyw gyllid o brosiectau o fewn cymunedau i weithredu ar eu problemau nhw, yn hytrach na rhoi rhagor o arian yn nwylo corfforaethau.
Yn ystod fy MSc, gweithiais ar brosiect gydag Amgueddfa Cymru’n edrych ar ynni adnewyddadwy yn amgueddfa Big Pit, gan gymysgu astudiaeth ymarferoldeb a chyfathrebu hinsawdd, ynghyd â chysylltu gyda threftadaeth a diwylliant Cymreig. Gyda hanner y prosiect yn canolbwyntio ar addysgu’r cyhoedd ar dechnoleg adnewyddadwy ac ailddychmygu’r dyfodol o safleoedd diwydiannol yng Nghymru, roedd yn canolbwyntio ar waredu newid hinsawdd mewn dull oedd gyda phobl wrth ei ganol.
Nawr fy mod i’n YCC, dw i wedi fy nghyffroi i ddechrau dysgu am y gwaith anhygoel mae ein haelodau’n ei wneud, helpu cefnogi prosiectau newydd a phresennol ac i weld y sector yn parhau i dyfu ac ysbrydoli’r dyfodol. Dw i hefyd yn parhau fy ngwaith llawrhydd yn cyfathrebu ar yr hinsawdd law yn llaw gyda’r swydd hon, gan obeithio fedra i cael y gorau o ddau fyd.
Os oes gennych chi syniad neu brosiect ynni cymunedol hoffech chi drafod gyda mi, cysylltwch dros e-bost ar bob cyfrif: izzy@communityenergywales.org.uk.